HABER: YASEMİN DİKİCİ
Van'ın Erciş İlçesi Balık Bendinde 5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında ÇEVDER (TARİHİ ESERLERİ KORUMA ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME DERNEĞİ) tarafından bir basın açıklaması yapıldı. Çevre Aktivisti Senar Turgut, Zeynel Abidin Çelebi ve ÇEVDER Eşbaşkanları Ali Kalçık ile Arzu Dinçer'in katıldığı açıklamayı ÇEVDER adına Zeynel Abidin Çelebi okudu.
Açıklamasının başında Dünya Çevre Günü'nün tarihçesine dikkat çekeken Çelebi, “1972 yılında İsveç’in Stockholm kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre Konferansında ‘5 Haziran’ Dünya Çevre Günü olarak kabul edildi ve 1994 yılından bu yana her yıl çevrenin korunmasına yönelik farkındalık yaratılması amacıyla çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Bu yıl Dünya Çevre Günü'nün teması ‘Bizim Toprağımız, Bizim Geleceğimiz’ olarak vurgulandı.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından her yıl temel bir çevre sorunu dile getirilerek, kamuoyunun ilgisini çekmek ve karar vericileri harekete geçirmek için bir tema belirleniyor. Bu yıl Dünya Çevre Günü'nün teması ‘Plastik Kirliliğine Çözümler’ oldu. İnsanlar plastik kullanımından vazgeçmeye, sürdürülebilir ürünleri kullanmaya, hükümetler ise plastik ürünlerin kullanımını azaltmak için politikalar geliştirmeye davet edilecek."
PLASTİK KİRLİLİĞİN TEHLİKESİNE DİKKAT ÇEKİLDİ
Çelebi, Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından hazırlanan bir rapora değinerek, “Dünyada her yıl yaklaşık 400 milyon ton plastik atık üretiliyor ve bunların yarısı tek kullanımlık ürünlerden oluşuyor. Akdeniz'deki atıkların %95'ini plastik maddeler oluşturuyor ve Akdeniz, bir ‘plastik denizi’ olma riskiyle karşı karşıya. Bu plastik atıklar göllere ve denizlere ulaşarak tüm canlı yaşamını tehdit ediyor,” dedi.
Kapitalist sisteme hizmet etmek üzere ithal çöp alınması utancı ile ülkemizin, dünyanın vahşi çöp depolama alanına dönüştüğünü belirten Çelebi, bu ithal çöplerin ülkeye girişinin yasaklanması gerektiğini vurguladı.
VAN DENİZİ KİRLİLİKLE SAVAŞIYOR
Çelebi, Van Denizi'nin (Van Gölü) kanalizasyon ve evsel atıklarla kirletilmesinin içler acısı bir durum olduğunu, küresel ısınma ile Van Denizi'ndeki canlı yaşamının ciddi tehdit altında olduğunu ifade etti. “Tescilli güzelliği olan Van Denizi'nin böyle devam etmesi halinde belki birkaç yıl sonra uzaydan çok daha farklı şekillerde fotoğraflanacağı ve bu güzellikte olmayacağı aşikardır,” dedi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Çelebi, Van Denizi'nin korunması için alınması gereken önlemleri şu şekilde sıraladı:
- "Kıyıların tüm canlılara açık olması, bölgesinin konumuna göre hassas alan, nitelikli alan, sürdürülebilir kontrollü kullanım alanı olarak ilan edilmeli veya Van Koruma Kanunu bir an önce çıkarılarak uygulamaya konulmalıdır.
- Uçan balık inci kefalinin yaşama ve üreme koşullarının önündeki engeller kaldırılmalıdır. Günümüzdeki iklim krizi ve yanlış su politikalarının neden olduğu akarsuların debisinin düşmesi ile inci kefalinin yaşama alanları giderek daralmaktadır. Yağışın olduğu dönemde suyun debisi ile akarsulara ulaşabilen inci kefalinin, kuraklık nedeniyle debisi düşen akarsulardan dönüş yolculuğunu tamamlaması kendisi ve gelecek nesilleri için mümkün olmayacaktır.
- Van Gölü havzasında yer alan gerek endemik türlerin gerekse de mevsimsel göç kuşlarının sulak alan ve sazlıklardaki yaşamının idamesi için tüm koşullar oluşturulmalıdır.
- Van Gölü havzasında yer alan bütün yerleşim alanlarının ileri biyolojik arıtma tesislerinin yapılması ve mevcut olanların da hiçbir mazeret göstermeksizin tekniğine uygun çalıştırılması sağlanmalıdır.
- HES'lerin, taş ve kum ocaklarının doğaya zarar vermeyecek şekilde imalat yapmaları ve denetlenmesi sağlanmalıdır.
- Güvenlik adı altında bölgede yapılan güvenlik barajları, güvenlik yolları ve güvenlik duvarı gibi anlamsız uygulamalardan vazgeçilmelidir.
- Ormanlaşma oranının %1’in altında olduğu ilimizde, yeşil alan yetersizliğine karşı acil önlemler alınmalıdır. Sazlıklar ve sulak alanlar korunarak canlı çeşitliliğinin yaşam alanları muhafaza edilmelidir.
- Van Denizi'ne bağlı akarsu, dere ve kanal bağlantılarından evsel atıkların ulaşması engellenmelidir.
- 3621 sayılı Kanun gereği, tüm sahiller tüm canlılara açılarak 100 metrelik kıyı kenar çizgisine uyulmalıdır.
- Güneşin başkenti olan ve 365 günün yaklaşık 300 günü güneşli olan ilimizde, doğaya zararlı enerjiler yerine güneş enerjisi (GES) ve rüzgar enerjisi (RES) kaynaklarından faydalanılmalıdır.
- Van genelinde günlük 1150 ton evsel atık çıkarılmaktadır. Katı atık tesislerine gelen atık miktarı ise günlük yaklaşık 550 ton civarındadır. Yetkili mercilerin maliyet ve diğer sebepleri bahane ederek, günde 600 tona yakın çöpü doğaya bırakarak doğa katliamına neden olmaktadırlar."
HAREKETE GEÇME ÇAĞRISI
ÇEVDER, bireylerden sivil toplum kuruluşlarına, özel sektörden hükümetlere ve yasa yapıcılara kadar herkesi yaşanabilir yeşil bir dünya için harekete geçmeye çağırdı. Çelebi, “Çünkü, yalnızca bir dünya var! Temiz bir dünya için, tüm canlıların yaşam hakkına saygılı ekolojik ve demokratik bir dünya dileğiyle Dünya Çevre Günü'nü kutlarız,” diyerek sözlerini tamamladı.
