450’nin üzerinde canlı türünün yaşadığı ve ülkenin en önemli sulak alanları arasında yer alan Dilkaya-Engil Deltası’nda yaşanan felakette kurumlar seferber oldu. Büyükşehir Belediyesi iş makinelerinin müdahalesi ile sorun halledilirken, balıkların üreme alanı olması nedeniyle binlerce balığın öldüğü belirlendi.
HABER: MUHİTTİN BOTAN
AJANS65 TV - Van’ın Edremit İlçesi, Çiçekli mahallesinde bulunan ve Türkiye’nin en önemli sulak alanları arasında yer alan Dilkaya-Engil Sulak alanında yaklaşık 450 civarında canlı türü yaşadığı belirtilmektedir. Van Balığının da üreme alanı olan Delta’ta aşırı derecede yağan yağmurlar sonrasında yaşanan taşkın büyük bir felakete neden oldu. Balıkların ve binlerce canlı türünün yaşam alanı olan gölette yaşanan patlak sonrasında tatlı su hızlı bir şekilde boşalarak Van Gölü’ne aktı.
Tatlı suyun hızlı bir şekilde göle akması nedeniyle başta tatlı sulara yumurtalarını bırakmak için gelen İnci Kefali balığı olmak üzere, yumurtalarını bırakan yüzlerce kuş türü de büyük bir tehdit ile karşı karşıya kaldı.
KURUMLAR SEFERBER OLDU
Dilkaya-Engil Destasında yaşanan facia çeşitli kurum ve STK’lar tarafından dile getirilince, kurumlar olaya müdahale etti.
Olay yerine giderek incelemelerde bulunan Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma ve Geliştirme Derneği(Van ÇEVDER) yönetim kurulu da olay yerine giderek hem inceylemelerde bulundu, hem de yetkili kurum temsilcilerinden gerekli bilgileri aldı.
‘GÖREV ALANIMIZDA DEĞİL, EKOLOJİK BELEDİYECİLİK ANLAYIŞI İLE OLAYA MÜDAHALE ETTİK’
Sosyal medyada yapılan paylaşımları dikkate alarak Dilkaya-Engil Destası’na giderek iş makineleri ile yaşanan büylük tahribata müdahale eden Van Büyükşehir Belediyesi ekipleri, “Edremit sınırları içerisinde bulunan Dönemeç Deltasında bilinçsiz kişi ya da kişilerce yapılan müdahale sonucu tahribata uğratılmıştı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Van Şube Müdürlüğü’nün sorumluluğunda bulunan alanda herhangi bir çalışma yapılmamasından kaynaklı balık ölümleri ve diğer canlı türlerinin üremesi riski yaşanmıştı. Duyarlı yurttaşlardan gelen şikayet üzerine harekete geçen Büyükşehir Belediyemiz Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı ekipleri, tahrip edilen alana hemen müdahale ederek, onarım çalışması başlatıldı. Ekiplerin iki günlük hummalı çalışması sonucu alanda yaşayan canlılar tekrardan su ile buluşarak yaşam buldu” açıklamasına yer verdi.
DSİ, Doğa Koruma ve Milli Parklar Van Şube Müdürlüğü ve Jandarma da alana giderek incelemelerde bulundu.
Konuya ilişkin Van ÇEVDER yaptığı bir dizi görüşmede, bölgede günlerdir bir facianın yaşandığını, bunun çeşitli kurum ve duyarlı kişiler tarafından dile getirildiğini tespit ederken, Van ve bölge açısından paha biçilmez nitelikte olan Dilkaya-Engil Deltasının daha sağlıklı korunabilmesi için yetkililerin daha duyarlı olması, bölgenin genelinin düzenli olarak korunması, bunun için daha modern bir sistemin kullanılması gerektiğini kaydederek, “Bahsedilen alan, Türkiye’nen paha biçilmez alanlarından bir tanesi. Burada sadece 450 canlı türü yaşamaktadır. Bunun dışında binlerce canlı türü daha bulunmaktadır. Van’ın en önemli yeşil alanları arasında yer almaktadır. Burada günlerdir bir facia yaşanıyor ama zamanında müdahale edilmiş değil. Bu da bu alanın gerektiği gibi izlenmediğini, korunmadığını kanıtlamaktadır. Oysa bu alanın daha sağlıklı bir şekilde korunmasına ve sürekli olarak izlenmesine ihtiyaç vardır. Eğer bu gün buralar sağlıklı bir şekilde korunuyor olsaydı, binlerce balık ölmeyecek, diğer canlı türleri de zarar görmemiş olacaktı” ifadelerini kullandı.
ÇEVDER yönetimi, ilgili kurumlar ile görüşmeler yaptığını hatırlatarak, “Konuya muhatap kurumlar ile kimi görüşmelerimiz oldu. Yaşanan tahribatın bilinçli veya kendiliğinden yaşandığına ilişkin kanıtlar bulunmamaktadır. Fakat bu yıl içerisinde aşırı derecede yağan yağmurlar neticesinde öncesinden de benzer taşkınlar yaşamış ve yapılan müdahaleler ile taşkınların önü kesilmiştir. Fakat belirtilen taşkınlara ne kadar sürede müdahale edildiğine ilişkin elimizde bir veri bulunmamaktadır” hatırlatmasını yaptı.
ÇEVDER yönetimi, birilerinin sürekli olarak gelip devasal büyüklükte olan yerlerde beklemek yerine elektronik sistem ile alanın korunması gerektiğini hatırlatarak, “Bahsettiğimiz düzenli izleme ve denetim hayata geçirilebilirse, burada yaşanabilecek diğer tehditleri de zamanında bertaraf etmek mümkündür” dedi.
DİLKAYA-ENGİL DESTASI NASIL BİR YERDİR, HANGİ CANLI TÜRLERİ BULUNMAKTADIR?
Van’ın Edremit ilçesi Çiçekli Mahallesi sınırları içerisinde yer Alan Dilkaya-Engil Deltası, Van Gölü’nün güneydoğu kıyısında bulunauyor. Dönemeç Deltası, içerisinde farklı türlerde kuşların beslenmesi, barınması ve kuluçkaya yatması için Van Gölü kıyısındaki en önemli havzalardan birisidir. Delta alanı sazlık-kamışlık, kumul ve çamur düzlükleri ile kaplıdır.
Dönemeç -Engil Deltası ve çevresi, dünya ölçeğinde nesli tükenmekte olan dikkuyruk ördeğin üreme alanlarından biridir. Son araştırmalar bölgede Hazar Sumrusunun da ürediğini gösteriyor. Alanda üreyen diğer kuşlar arasında yaz ördeği, paspaş patka, küçük karabatak ve Van Gölü martısı da bulunuyor. Delta, kuşlar ve su kuşlarının yanı sıra balıklar için de ideal bir yaşama ortamı oluşturuyor. Dönemeç Deltası, saz ve kamışlıklarla kaplıdır. Sazların bittiği noktalarda otlaklar deltanın kenarlarına doğru yayılmış durumdadır.
Ülkedeki sulak alanların beşte biri Van Gölü Havzasında bulunuyor. 2022 yılında Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile “Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” ilan edilen Dilkaya- Engil sazlıkları da Bendimahi sazlıkları ile beraber bölgedeki en büyük sazlıklardan. Sazlıkların bu şekilde tahrip olması, canlı yaşamının yanı sıra yeşil alan bakımından fakir olan kent için başka bir tehlike.
